6 giờ sáng 14/9/2014:  THỐNG KÊ, ƠI HỞI THỐNG KÊ...

Bạn có biết làm thống kê không? Bạn vừa mới nghe bộ Lao Động TB công bố tỹ lệ thất nghiệp ở VN là 1,84%. Phần lớn, người ta cho là con số tô hồng "nâng bi" chế độ, không tin được. Có người lại bảo là sai lầm đánh máy, phải 18,4% mới đúng. Ai cũng cho mình là đúng trong suy nghĩ, trong biện luận. Nhưng vừa rồi, thì BLĐ bảo con số 1,84% là kết quả thống kê đúng theo công thức của ILO (tổ chức lao động thế giới). Như vậy, bạn còn bàn gì nữa không.
Theo Thiện mỗ, thì như vầy: ta đang sống trong thế giới khoa học mà người ta chấp nhận thuyết tương đối của vật lý. Thống kê cũng vậy. Các cậu cô trẽ VN bây giờ chê sống ở VN cực, qua Mỹ Sin Úc sống là ngon nhất, cũng như dân châu Phi tìm cách len vào định cư ở Pháp ở Anh là hết sẩy. Vì người ta dựa trên tỹ giá hối đoái của đồng nội tệ/ngoại tệ để so sánh đánh giá cuộc sống của mỗi nước, rồi quyết định nơi chọn để sống.
Thiện mỗ thường sử dụng thuyết tương đối để thống kê. Thước đo của Thiện mỗ tự xây dựng lấy là 1:7 hoặc 1:8. Thí dụ: ta là 1 thì âu Mỹ là 7 hoặc 8. Lương trung bình kỹ sư ở Mỹ là 2.500 đô/tháng, sau 1, 2 năm làm việc. Nếu tính theo đồng là 55 triệu đồng VN. Nghe to phải không. Nhưng theo thuyết tương đối của Thiện mỗ, chia số tiền 55 triệu cho 7 hoặc 8 thì bạn thấy trung bình vào khoảng 7-8 triệu đồng, nếu ở VN. Thì bạn thử so sánh thu nhập của bạn so với 7-8 triệu, thì bạn sẽ có thước đo sự sung túc của bạn, có hay là không. Và có nên di cư qua Mỹ, qua Sin, hoặc qua Úc hay không?
Vừa rồi tôi nghe vé đi xem U19 VN biểu diễn bóng đá phải tốn 2 triệu đồng/vé. Tính theo đô là 91 đô, nhân cho 7 thì bằng 636 đô, nếu là một vé ở Mỹ. Người Mỹ bao giờ trả đến con số trên 600 đô cho một vé bóng đá, vào khoảng 100 đô là cùng. Như vậy, theo thước đo của Thiện mỗ VN than nghèo nhưng xài rất sang 7,8 lần lớn hơn, sang hơn Mỹ. 
Nếu tỹ lệ thất nghiệp là 1,84 nhân cho 7 vị chi là 13%, như vậy không phi lý chút nào.
Bây giờ, bạn thử xem câu phát biểu hiện đang thịnh hành, vì do UNDP ở VN phát ra, là năng suất của một người Sin cao gấp 15 lần so với VN. Thiện mỗ không tin. Câu phát biểu này làm Thiện mỗ nhớ đến câu phát biểu của Trương Gia Bình, CTHDQT FPT: bảo rẳng rằng năng suất của một cậu lập trình viên bằng 1000 lần năng suất của một anh nông dân. Nhà nhà nên đi học lập trình, nông dân công nhân nên đi học lập trình. Cả nước ca bài ca ta học lập trình, giống như thời thanh niên xung phong. Nếu không còn nông dân trồng lúa thì đi nhập khẩu gạo Ấn độ, gạo của Madagascar, v.v..
Do đó, tôi không tin là năng suất của dân Sin cao 15 lần so với VN. Muốn làm một so sánh cho ra hồn, Thiện mỗ nghĩ là nên làm theo các bước sau đây: (1) Chia dân chúng ra nhiều giai tầng khác nhau: nông dân, công nhân ngành chế biến thực phẩm, công nhân gia công, nhân viên ngân hàng, v.v.. VN là nước 80% dân nông nghiệp, công nghiệp chưa có tỉ trọng cao. Còn Sin là nước không có nông dân, chủ yếu làm dich vụ: chuyên chở tàu biển, trung tâm tài chính đứng thứ 5 trên thế giới, giáo dục và y tế. Ta chia làm từ 20 đến 30 giai tầng xã hội; (2) bước 2 này tính thu nhập năm của từng giai tầng. Ta có VN x1, x2, x3, ... SIN y1, y2, y3, ...(3) ta xem SIN như là nước phát triển, VN là nước chậm tiến. Do đó, tạm thời ta dùng thước đo tương đối 1:8; chia (y1)/8=z1; (y2)/8=z2; (y3)/8=z3; ...(4) ta lấy những ngành nghề giống nhau cả hai bên, cộng lại các con số (x1,  ..) và con số (z1, ..) rồi lấy bình quân. Còn những con số ngành nghề không tương ứng ở hai bên ta cũng lấy bình quân. Như vậy ta có 4 con số: 2 số cho các ngành nghề giống nhau, hai con số cho những ngành nghề không tương ứng. (5) ta làm như đá bóng với 2 số các ngành nghề tương ứng lấy ra tỹ lệ chọi (a). Với 2 số cho ngành nghề không tương ứng, ta tính ra tỹ lệ chọi (b). (6) cuổi cùng còn lại hai con số a và b, cho biết năng suất của SIN so với VN trong các ngành nghề tương ứng, và bất tương ứng. Lúc ấy, bạn mới biết năng suất giữa VN và Sin là bao nhiêu. Theo cãm nhận của tôi là không quá 4.
Nói tóm lại đem một thằng cha trí thức văn phòng ra chọi trâu với thằng nông dân quanh năm chân lấm tay bùn, thì thằng trí thức thua là cái chắt. 
Cuối cùng, bạn nên coi chừng những cái bẫy GDP. Thuỵ Sĩ nổi tiếng có GDP cao nhất thế giới, nhưng người dân bình thường đâu cỏ giàu nhất thế giới đâu. Thiện mỗ lấy một cô giáo làng Thuỵ sĩ nên biết rõ chuyện này. Trong cách tính GDP Thuỵ Sĩ, người ta bao gồm vô số ngân hàng giàu có như UBS, Credit Suisse, vô số công ty dươc phẩm giàu có như Ciba Geigy, Hofman LaRoche, Novartis, vô số công ty bảo hiểm nhân thọ hùng mạnh,và các công ty đa quốc gia giàu như Nestle, Maggi, v.v.. Trử đi GDP của các công ty giàu có, còn lại không có bao nhiêu vừa đủ sống đàng hoàng. Vì VN không có những tập đoàn giàu có  hoặc đại gia tỉ phú cho bao gồm, nên GDP của VN ít nhiều sát thực tế hơn các nước khác. GDP của VN hiên vào khoảng 2.000 đô, nghĩa là 44 triệu DVN như vậy mỗi tháng là 3.700.000 DVN như vậy cỏ thể nói sát thực tế.
Xin chào, và hẹn gặp lại...